Drewno to naturalny surowiec składający się głównie z celulozy, hemicelulozy oraz ligniny. Właśnie z niego powstaje tarcica – materiał uzyskiwany poprzez przetarcie pnia bądź innego elementu korony na pilarkach. Z takiego wyrobu tworzone zostają elementy o określonych wymiarach, m.in. deski, bale czy listwy. W poniższym wpisie poznasz, co to jest tarcica i do czego się ją wykorzystuje. Zapraszamy do lektury!
Spis treści:
- Rodzaje tarcicy ze względu na stopień obróbki
- Jakie normy musi spełniać tarcica konstrukcyjna?
- Z jakich gatunków drewna wykonuje się tarcicę?
- Klasy drewna konstrukcyjnego
Rodzaje tarcicy ze względu na stopień obróbki?
Aby w pełni zrozumieć potencjał tego produktu, warto poznać jego rodzaje pod względem stopnia obróbki. Co to jest tarcica nieobrzynana i jakie ma cechy szczególne? To wyrób tartaczny, który charakteryzuje przede wszystkim wykończenie jedynie dwóch równoległe położonych względem siebie powierzchni, podczas gdy krawędzie boczne pozostają nieobrobione (często z resztkami kory). Powstaje w wyniku jednokrotnego przetarcia drewna na trakach. Ze względu na swój naturalny wygląd używa się go w projektach altan ogrodowych czy ogrodzeń. Istnieje również tarcica obrzynana – ale co to właściwie oznacza i jakie ma finalne zastosowanie? Ten fabrykat ma obrobione wszystkie cztery płaszczyzny oraz krawędzie czoła. Efekt zostaje osiągnięty poprzez dwukrotne przetarcie drewna „na ostro”. Dzięki swoim regularnym, gładkim krawędziom drugi wariant jest bardziej uniwersalnym materiałem.
Jakie normy musi spełniać tarcica konstrukcyjna?
Tarcica konstrukcyjna służy do budowy lekkich, a jednocześnie odpornych krokwi, legarów, słupów bądź belek. Gładko obrobiona powierzchnia ułatwia montaż – dlatego do tych celów używana jest przede wszystkim wersja obrzynana. Znajduje ona zastosowanie także przy tworzeniu szalunków fundamentów, stropów czy form na beton. Musi jednak najpierw spełnić szereg wymagań, aby mogła być wykorzystywana do czynności budowlanych (m.in. normę PN-EN 14081-1+A1: 2011). Poprzez dobór odpowiednio wilgotnego surowca można być pewnym co do wysokiej wytrzymałości mechanicznej tarcicy, która odpowiada za stabilność całego budynku. Wybrane drewno konstrukcyjne musi być również odporne na czynniki zewnętrzne, takie jak wilgoć, promieniowanie UV, szkodniki oraz rozwój grzybów i pleśni, a sam materiał powinien pochodzić z odpowiednio wiekowej rośliny.
Z jakich gatunków drewna wykonuje się tarcicę?
Właściwości tarcicy zależą od drzewa, z którego została stworzona. Zrozumienie różnic między poszczególnymi gatunkami umożliwia specjalistom właściwe dopasowanie materiału do specyfiki danego projektu.
- Tarcica z drzew iglastych jest najczęściej produkowana z sosny, świerku, jodły bądź modrzewia. Te gatunki charakteryzują się bowiem dobrą wytrzymałością mechaniczną oraz łatwością obróbki, tym samym czyniąc tworzone z nich fabrykaty popularnymi materiałami w budownictwie albo produkcji mebli. Na przykład tarcica sosnowa ma wysoką sprężystość i elastyczność, podczas gdy świerkowa świetnie nadaje się do konstrukcji dachowych.
- Tarcica z drzew liściastych powstaje z dębu, buku, jesionu, olchy, brzozy czy topoli. Te gatunki są zazwyczaj twardsze, a także bardziej odporne na uszkodzenia, co sprawia, że znajdują zastosowanie w stolarstwie oraz produkcji elementów dekoracyjnych. Na przykład tarcicy dębowej używa się często w meblarstwie bądź jako drewno konstrukcyjne. Natomiast wyroby olchowe, ze względu na ich lekkość i miękkość, służą do produkcji instrumentów.
Klasy drewna konstrukcyjnego
W Europie klasyfikacja drewna konstrukcyjnego jest uregulowana normą EN 338, która dzieli tarcicę na tę wykonaną z gatunków iglastych (oznaczone literą „C”) oraz liściastych (określane jako kategoria „D”). Z kolei liczba obok sygnatury wskazuje minimalną wytrzymałość na zginanie wyrażoną w niutonach na milimetr kwadratowy.
- C 24 – jedna z najczęściej stosowanych klas dla gatunków iglastych. Takie drewno charakteryzuje się dobrą wytrzymałością i jest odpowiednie do konstrukcji nośnych, takich jak więźby dachowe czy belki stropowe.
- C 30 – wyższa klasa drewna iglastego, stosowana tam, gdzie wymagana jest najlepsza nośność, na przykład w prefabrykowanych wiązarach dachowych.
- D 40 – klasa dla drewna liściastego o wysokiej wytrzymałości, używana w specjalistycznych konstrukcjach wymagających dużej odporności na obciążenia.
Warto zaznaczyć, że wybór odpowiedniej klasy drewna konstrukcyjnego powinien być dostosowany do specyfiki projektu oraz obciążeń, jakim będzie poddana dana budowla. Konsultacja z inżynierem jest niezbędna przy podejmowaniu decyzji odnośnie tarcicy do np. szalowania domu.
Właśnie ta różnorodność tarcicy – zarówno pod względem obróbki, jak i wykorzystywanych gatunków drewna – sprawia, że jest to materiał tak wszechstronnie stosowany. Umożliwia ona realizację od dużych konstrukcji budowlanych po precyzyjne elementy dekoracyjne. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu oraz dopasowaniu do specyficznych potrzeb tarcica staje się fundamentem solidnych realizacji.